Dekalog dla przecinkowych maniaków

Wydaje się nieistotny. Malutki znak, którego obecność lub brak łatwo przeoczyć. A jednak przecinek potrafi zadecydować o tym, czy Twój klient zrozumie ofertę i zaufa Twojej marce lub czy odejdzie z poczuciem chaosu i nieprofesjonalizmu.

W tekstach biznesowych nie ma miejsca na przypadek. Błędy interpunkcyjne potrafią podważyć autorytet firmy, obniżyć skuteczność treści sprzedażowych, a nawet wypaczyć sens komunikatu. Czytelnicy (Twoi klienci) nie zawsze nazwą to wprost, ale wyczują, że coś „zgrzyta”.

Jeśli publikujesz oferty, mailingi, artykuły czy opisy produktów, warto upewnić się, że forma treści wspiera Twój przekaz, a nie mu szkodzi. Ten krótki przewodnik pomoże Ci uniknąć najczęstszych wpadek z przecinkami. Nawet jeśli nie jesteś językowym purystą, to Twój klient może nim być.

1. Użyj przecinka, aby oddzielić człony wyliczane bezspójnikowo

W języku polskim przecinka używa się do oddzielania dwóch lub więcej równorzędnych elementów.

Spójrz na poniższy przykład:

Ta dziewczyna ma obsesję na punkcie przecinków, średników, myślników.

Łatwe, prawda? Ale uważaj! Może pojawić się niespodzianka. Tak, jak w tym zdaniu:

Ta dziewczyna ma obsesję na punkcie i przecinków, i średników, i myślników.

Tak, dobrze widzisz – przecinek przed spójnikiem „i”. Takie zdanie też jest poprawne. Czasem musisz tak zrobić, mimo że na pewno pamiętasz szkolną regułkę, zgodnie z którą przed „i” nie wstawia się przecinka.

2. Nie używaj przecinka, gdy chcesz połączyć niezależne frazy spójnikiem współrzędnym („i”, „lub”, „ani”)

Fraza to grupa słów, które mogą występować samodzielnie jako zdanie (zawiera podmiot i orzeczenie, np. serce boli, mróz bierze).

Gdy dwie niezależne frazy są połączone spójnikiem współrzędnym, nie rozdzielasz ich przecinkiem. Spójrz na przykład poniżej.

Mamy dwie frazy: „nie napiszę w tym tygodniu żadnego tekstu” i „nie odpocznę”.

Kiedy połączymy obie jednym z wymienionych spójników, przecinek jest zbędny. Widzisz?

Nie napiszę w tym tygodniu żadnego tekstu ani nie odpocznę.

Bułka z masłem!

3. Użyj przecinka, aby wydzielić zdanie podrzędne od zdania nadrzędnego

Zdanie podrzędne zawsze należy wydzielić z obu stron przecinkami. To jedna z niewielu reguł interpunkcyjnych, od której nie ma wyjątków. Sprawa jest banalna. Każde zdanie podrzędne rozpoczynasz i kończysz przecinkiem.

Ten człowiek, który używał zbyt wielu przecinków, został aresztowany przez policję gramatyczną.

Nawet, jeśli po zdaniu podrzędnym pojawi się spójnik „i”, „lub”, „ani”, przecinek nadal musisz postawić. Bez dyskusji!

Odwiedziłam przyjaciółkę, której dawno nie widziałam, i dałam jej ciekawą książkę.

Nie otrzymałem e-maila, który do mnie wysłałeś, ani SMS-a.

4. Nie stawiaj przecinka po okolicznikach, które zawierają równoważniki zdań oparte na rzeczowniku

Brzmi strasznie, ale zasada jest prosta. Jeśli spotkasz w zdaniu okoliczniki (np.: bez względu na, dla, dzięki, mimo, po, oprócz, poza, w celu, wobec, w myśl, w odróżnieniu od, w razie, wskutek, z powodu, zgodnie z, w przypadku), to nie wstawiaj po nich przecinka – nawet jeśli są bardzo rozbudowane.

Spójrz na przykłady:

Bez względu na protesty społeczne przeprowadzono reformy.

Oprócz nagrody pieniężnej, statuetki i dyplomu zwycięzca odebrał też medal.

Zgodnie z obietnicą napisałam post gościnny na blogu.

W przypadku niesprzyjających warunków impreza zostanie odwołana.

Prawda, że proste?

5. Użyj przecinka, aby wydzielić wtrącenie lub podać dodatkowe informacje

Każda fraza, która przerywa zdanie i nie jest gramatycznie z nim związana, powinna być wydzielona z obu stron przecinkami.

Przecinki, umieszczone prawidłowo, ułatwiają zrozumienie tekstu.

Jeśli pojawi się w zdaniu wtrącenie, zamiast przecinków możesz też użyć myślników lub nawiasów:

Jan Kowalski (minister finansów) zapowiedział obniżenie podatków.

6. Nie oddzielaj przecinkiem podmiotu (i grupy podmiotu) od orzeczenia (i grupy orzeczenia)

Podmiot i orzeczenie są ze sobą bardzo mocno powiązane, dlatego nigdy nie oddzielaj ich przecinkiem.

Warstwa śnieżnego puchu pokrywająca zbocza i mieniąca się w słońcu raziła oczy.

Nawet w takim zdaniu jak powyżej – gdy podmiot otoczony jest świtą wyrazów.

Zwróć uwagę na jeszcze jeden częsty błąd: wstawianie przecinka przed „to”.

Poprawna jest wersja bez przecinka:

Zachwycający turystów Rynek Główny w Krakowie to największy rynek w Europie.

7. Oddziel przecinkiem wołacz, który stoi poza zdaniem

Ta zasada jest tak prosta, że aż dziwne, że tak często jest łamana.

Jeśli wołacz stoi poza zdaniem, oddzielamy go przecinkiem (tak samo jak wtrącenie):

Panie prezesie, melduję wykonanie zadania!

Czy mógłbyś, kolego, trochę się przesunąć?

Witaj, Bartku!

Nic dodać, nic ująć. Zapamiętać i stosować.

8. Nie rozdzielaj przecinkiem połączeń spójnikowych

Mechanicznie stosowaną zasadą jest zapamiętana ze szkoły reguła o stawianiu przecinka przed „że”, „który”, „gdzie”, „aby”, „jak”.

Czasem jednak jest tak, że te spójniki łączą się z innymi wyrazami i tworzą spójniki zestawione. Wtedy po prostu cofasz przecinek przed całe zestawienie.

Był to ciekawy artykuł, z którego dużo się dowiedziałem.

Spotkali się na szkoleniu, tam gdzie byli umówieni.

Tłumaczyła zasady interpunkcji, tak aby zainteresować czytelników.

Musiał zrezygnować z pisania, zwłaszcza że planował zająć się biznesem.

Gdy piszesz na komputerze, często edytor tekstu domaga się wstawienia przecinka przed każdym „że”, „który”, „jak” itp. Teraz już będziesz mądrzejszy i nie dasz się nabrać.

9. Nie rozdzielaj przecinkiem przydawek nierównorzędnych

Przydawki mogą być równorzędne i nierównorzędne.

Jak je rozróżnić?

Przydawki nierównorzędne to takie, z których jedna określa grupę złożoną z wyrazu określanego i drugiej przydawki. Tak jak w zdaniu:

Pierwszy powojenny spis ludności przeprowadzono w lutym 1946 r.

Wtedy przecinka nie wstawiamy.

Natomiast przydawki równorzędne niezależnie opisują rzeczownik.

Jeśli w zdaniu występują przydawki równorzędne, należy umieścić między nimi przecinek:

Młody, wysoki, barczysty mężczyzna wszedł do pokoju.

Jak odróżnić te dwa rodzaje przydawek?

Zanim zaczniesz wstawiać przecinki, powinieneś zadać sobie dwa pytania:

• Czy zdanie ma sens, jeśli wstawisz spójnik „i” między przydawkami?

W pierwszym przykładzie mowa jest o pierwszym z powojennych spisów ludności. Jeśli wstawisz spójnik „i”, zdanie nie będzie miało sensu:

Pierwszy i powojenny spis ludności przeprowadzono w lutym 1946 r.

Natomiast w drugim zdaniu mężczyzna jest i młody, i wysoki, i barczysty. Każda z tych cech jest niezależna, dlatego pomiędzy przydawkami pojawiają się przecinki.

• Czy zdanie nadal ma sens, jeśli przestawiasz przydawki?

Wysoki, barczysty, młody mężczyzna wszedł do pokoju.

Tutaj wszystko jest poprawnie.

A w drugim zdaniu?

Powojenny pierwszy spis ludności przeprowadzono w lutym 1946 r.

Nie brzmi dobrze.

Jaki z tego wniosek? Przydawki „pierwszy” i „powojenny” nie są równorzędne, więc przecinka nie wstawiamy.

10. Użyj przecinka, by wydzielić imiesłowy zakończone na -ąc, -szy

Jest to zasada stosunkowo młoda, wprowadzono ją w 1997 roku. Dzięki niej przynajmniej w tym przypadku sytuacja jest jasna: gdy pojawi się w zdaniu imiesłów przysłówkowy zakończony na -ąc, -szy, wtedy wydziel go (w zależności od tego, czy są na początku, w środku czy na końcu) jednym lub dwoma przecinkami. Spójrz na przykłady:

Wiedząc, jak używać przecinków, napiszesz lepszy tekst.

Adam, napisawszy tekst, oddał go do korekty.

Pracownicy, przyszedłszy do biura, zastali uśmiechniętego szefa.

Wszystko jasne?

Wskazówka

Gdy zaczynasz list, możesz wybrać jedną z dwóch form – z wykrzyknikiem lub z przecinkiem. Pamiętaj jednak, że jeśli zdecydujesz się na przecinek, treść rozpoczynasz małą literą:

Szanowni Państwo!

Chciałabym zawiadomić…

Szanowni Państwo,

chciałabym zawiadomić…

Gdy kończysz list, wybierasz jedną z form (z poważaniem, pozdrawiam, łączę wyrazy szacunku itp.) i po niej nie wstawiasz przecinka:

Pozdrawiam

Patrycja

Z poważaniem

Patrycja Bukowska

Dlaczego to ważne dla Twojego biznesu?

Interpunkcja to nie tylko sprawa językowych purystów. To jeden z tych elementów, które na pierwszy rzut oka wydają się drobiazgiem, ale w oczach Twojego klienta decydują o tym, czy Twoja firma wygląda profesjonalnie, czy amatorsko.

Źle postawiony przecinek może zaburzyć zrozumienie oferty, osłabić siłę argumentu, sprawić wrażenie chaosu – czyli dokładnie tego, czego chcesz uniknąć, budując markę opartą na zaufaniu i jakości.

Pamiętaj, jeśli treść brzmi nieczytelnie lub nieprofesjonalnie, klient może nie dać Ci drugiej szansy.

Nie chodzi o to, by znać wszystkie reguły na pamięć, ale by mieć partnera, który zadba o jakość komunikacji Twojej marki.